پروبلماتیک زن‌بودگی؛ نمایش جنسیت و برساخت کلیشه‌های اخلاقی زنانه در سینمای ایران

Authors

  • آرش حسن‌پور دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی دانشگاه اصفهان (نویسنده مسئول)
Abstract:

علی‌رغم تغییر در وضعیت زنان در نظام بازنماییفیلم‌های سینمای ایران که از آن باعنوان «کمرنگ شدن ایدئولوژی جنسیتی» یاد می‌شود؛ کماکان موقعیتزنان در سینمای ایران پرمناقشه و چالش ‌برانگیز بوده و زنانکماکانقشری مسئله‌مند هستند. در این مقاله با طرح چنین ادعایی، تلاش شده است تا با تحلیل دو فیلم «دربارة الی» و «جدایی نادر از سیمین» با استفاده از روش نشانه‌شناسی و تکنیک تحلیل همنشینی و جانشینی فردینان دوسوسور به این سوال پاسخ دهیم که مسئله‌مندی زن در دهة کنونی در سینمای ایران از چه جهتی است و فرودستی زنان از خلال چه سازوکاری شکل می‌گیرد. نتایج و تحلیل این متون نشان می‏دهد که علی‌رغم اشتغال‌، استقلال فردی، موقعیت تحصیلی و منزلتی مناسب، پروبلماتیک زن‌بودگی نخست با «نمایشِ مناسک‌گونه جنسیت» به‌صورت فرودستانه قابل طرح است. علاوه‌بر این، نتایج این مطالعه حاکی از آن است که سازوکار فرودست‌سازی زنان مرموزتر، خطرناک‌تر و پنهانی‌تر شده است، به گونه‌ای ‌که زن مدرن بازنمایی شده با انگ‏های اخلاقی مانند خیانت‌کاری، بی‌وفایی، عدم تعهد، پنهان‌کاری، دروغ‌گویی و خودخواهی شخصیت‌پردازی شده و هویت می‌یابد. افزون بر این، شخصیت‌پردازی مذکور و نظام بازنمایی دهه کنونی، تزلزل و فروپاشی نهاد خانواده را با فردگرایی خودمحورانة زنان همنشین ساخته و سویة‌‌ ویران‌گر سوژة زن مدرن جامعة ‌‌ایرانی را مرتب و مؤکد گوشزد می‏کند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

پروبلماتیک زن بودگی؛ نمایش جنسیت و برساخت کلیشه های اخلاقی زنانه در سینمای ایران

علی رغم تغییر در وضعیت زنان در نظام بازنماییفیلم های سینمای ایران که از آن باعنوان «کمرنگ شدن ایدئولوژی جنسیتی» یاد می شود؛ کماکان موقعیتزنان در سینمای ایران پرمناقشه و چالش برانگیز بوده و زنانکماکانقشری مسئله مند هستند. در این مقاله با طرح چنین ادعایی، تلاش شده است تا با تحلیل دو فیلم «دربارة الی» و «جدایی نادر از سیمین» با استفاده از روش نشانه شناسی و تکنیک تحلیل همنشینی و جانشینی فردینان دوس...

full text

بازنمایی هویت زنانه در سینمای ایران

اهمیت نهاد خانواده در جامعه و نقش انکارناپذیری که در انتقال فرهنگ و نظام‌های ارزشی به نسل بعد دارد، پژوهشگران را به مطالعه و شناخت این نهاد اجتماعی واداشته است. اهمیت این نهاد به حدی است که جامعه‌شناسان آسیب‌شناسی و تلاش برای حل‌وفصل معضلاتی را که دامنگیر آن می‌شود، رسالتی بر عهدة خود می‌دانند. از سوی دیگر زنان نقشی بنیادین در این نهاد ایفا می‌کنند و سلامت اجتماعی و رفتاری زنان بر سلامت خانواده...

full text

عاملیت غیرجنسی زنانه در میانۀ تقابل‌های ساختاری: برساخت زنانگی در سینمای رخشان بنی‏ اعتماد

هدف از این تحقیق بررسی چگونگیِ برساختِ زنانگی در سینمای رخشان بنی‏اعتماد، از کارگردانان زن در سینمای ایران، است. پرسش اساسی این مقاله فرم زیبایی‏شناختی و اجتماعی زنانگی در سینمای زنانۀ بنی‏اعتماد است. برای بررسی این موضوع، منظومه‌ای از مقوله‌های مطالعات جامعه‏شناختی زنان در زمینۀ برساخت زنانگی همچون مادرانگی، مردانگی، کلیشه‏های جنسیتی، تجربۀ مشترک زنانه، و غیره را به‌کمک گرفته‏ایم. ایدۀ نظری مقال...

full text

شیوه بازنمایی جنسیت در سینمای ایران

ﻣﻄﺎﻟﻌﺔ ﺳﻴﻨﻤﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻋﻨﺼﺮ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ، ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺎ را ﺑﻪ ﻋﻤﻖ ﻻﻳﻪ ﻫﺎی ﺣﻴﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﺎن ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ .ﭼﻨﻴﻦ ﻫﺪﻓﻲ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ، از ﻃﺮﻳﻖ ﻛﺎوش وﺿﻌﻴﺖ ﺑﺎزﻧﻤﺎﻳﻲ ﻣﻨﺎﺳﺒﺎت ﺟﻨﺴﻴﺘﻲ در ﻓﻴﻠﻤﻬﺎی ﺳﻴﻨﻤﺎﻳﻲ ﭘﺲ از اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ دﻧﺒﺎل ﻣﻲ ﺷﻮد .ﭘﺮﺳﺶ آﻏﺎزﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪذ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮﻳﻬﺎی ﺟﻨﺴﻴﺘﻲ ﭼﮕﻮﻧﻪ در ﻓﻴﻠﻤﻬﺎی ﺳﻴﻨﻤﺎﻳﻲ ﭘﺲ از اﻧﻘﻼب ﺑﺎزﻧﻤﺎﻳﻲ و ﺑﺮﺳﺎﺧﺖ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ؟ آﻳﺎ ﺗﺼﻮﻳﺮ دو ﺟﻨﺲ در اﻳﻦ ﻓﻴﻠﻤﻬﺎ، در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ از ﺟ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 16  issue 32

pages  33- 68

publication date 2016-03-01

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023